Gürcüstanın paytaxtı Tiflisin yaxınlığında Türkiyə, Azərbaycan və Gürcüstan silahlı qüvvələrinin ortaq hərbi təlimləri başlayıb. İyunun 4-dən start götürən və ayın 14-dək davam edəcək "Qafqaz qartalı” adlı təlimlərə üç ölkənin xüsusi təyinatlı qüvvələri cəlb olunub.
Bu, üç tərəfdaş ölkə arasında sayca üçüncü belə ortaq hərbi manevrlərdir. Əsas hədəf - qarşılıqlı hərbi təcrübə mübadiləsi və qoşunların uzlaşma şəraitində mümkün fəaliyyəti, tərəfdaş dövlətlərin milli təhlükəsizliyini möhkəmlətmək, o sırada bölgədən keçən strateji neft-qaz kəmərləri və nəqliyyat xətlərinin təhlükəsizliyini gücləndirməkdir. Hazırkı təlimlərdə xüsusi təyinatlıların iştirakı bu xüsusda böyük önəm kəsb edir.
*****
Yeri gəlmişkən, artıq Bakı-Tiflis-Qars dəmir yolu da demək olar, hazır vəziyyətdədir və tezliklə işə düşəcək - hansı dəmir yolu ki, işğalçı Ermənistanın dünyadan iqtisadi-kommunikasiya təcridini bir az da gücləndirəcək və Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyənin büdcələrinə əlavə sanballı gəlirlər gətirəcək. Eyni zamanda Ermənistanın müttəfiqi Rusiya üçün yeni dəmir yolu onun tranzit ölkə kimi önəmi azaltmış olacaq.
Təsadüfi deyil ki, ABŞ-ın erməni lobbisi hələ illər öncə bu layihəni əngəlləmək və dayandırmaq üçün hərəkətə keçmiş, hətta ABŞ Konqresinə kimi gedib çıxmışdı. Lakin cəhdlər alınmadı, Azərbaycan bu meqa-layihənin maliyyələşməsində əsas yükü öz üzərinə götürdü.
Eləcə də bölgənin Rusiyadan tranzit asılılığının azalmasına işləyəcək bu layihədən Moskvanın da məmnun qalmadığı dəqiqdir. O üzdən bölgədə Şərqdən Qərbə, üzü Avropaya gedən bu yeni nəqliyyat arteriyasına və mövcud strateji enerji xətlərinə (Bakı-Tiflis-Ceyhan, Bakı-Tiflis-Ərzurum, tikilməkdə olan Cənub Qaz Dəhlizinə) qarşı təxribatların artacağı istisna edilmir.
Söz düşmüşkən, erməni generalları dəfələrlə haqqında danışılan kəmərləri və Mingəçevir SES-i bombalamaqla bağlı təxribatçı bəyanatlar veriblər. Gürcüstandakı ortaq hərbi təlimlərin bir mühüm önəmi sözsüz ki, ən əvvəl bununla bağlıdır.
*****
Xatırladaq ki, bu təlimlərdən bir qədər əvvəl - may ayında qardaş ölkə ilə Azərbaycan ölkəmişt ərazisində birgə hərbi təlimlər keçirmişdi. Bu kimi təlimlərin mühüm bir özəlliyi də elə NATO üzvü Türkiyənin onun aparıcı ölkə olmasındadır. Bu, o deməkdir ki, sabah münaqişəli vəziyyətlərdə, o sırada Qarabağ ətrafında hərbi əməliyyatlar başlarsa, belə bir təcrübə ciddi şəkildə köməyə gələ bilər.
Qarabağda müharibə ehtimalı isə heç vaxt olmadığı qədər böyük hesab edilir. Son olaraq ABŞ Mili Kəşfiyyat Agentliyi və Beynəlxalq Böhran Qrupu, habelə rusiyalı hərbi ekspert Pavel Felqenqauer bu barədə xəbərdarlıq ediblər. İşğalçı Ermənistanın ekspert dairələrində də bir müharibə xofu yaşanır.
*****
"Qərbdə düşünürlər ki, Qarabağda müharibə olmayacaq, lakin reallıqda Azərbaycan ərazilərin azad olunması üçün güc yolunu əsas variant kimi saxlayır və ordunu bu istiqamətdə kökləyir”.
Bu barədə erməni politoloq İqor Muradyan deyib (publika.az). Onun sözlərinə görə, Ermənistan rəhbərliyi müharibənin təhlükəsini anlamır.
"Siyasi rəhbərlik ümidlərini Rusiyaya və Moskvanın verdiyi silahlara bağlayıb. Bununla belə, orduda yüksək rütbəli zabitlər arasında Rusiyanın müharibədə erməniləri satacağı haqda müzakirələr gedir. Rusiya Azərbaycana silah satır, lakin İrəvan buna baxmayaraq, rusların dediyi ilə oturub-durur. Buna görə də beynəlxalq səhnədə də heç bir tərəfdaş tapa bilməmişik” - Muradyan deyib.
Erməni politoloq qeyd edib ki, Ermənistan güclü şəkildə Rusiyadan asılıdır. "Buna görə də müharibədə Qərb, xüsusilə də NATO heç bir dəstək verməyəcək. Qərbdə hesab edirlər ki, Rusiya Ermənistanın müttəfiqidir, buna görə də lazımi dəstək verəcək. Lakin reallıqda bu, belə deyil. Azərbaycan da bunu yaxşı anlayır və Ermənistana vuracağı zərbəyə Moskvanın səs çıxarmayacağını bilir”, - deyə o bildirib.
Erməni analitikə görə, müharibədə NATO Azərbaycana dəstək verə bilər: "Çünki Bakı İrəvandan fərqli olaraq, NATO ilə sıx əməkdaşlıq üçün qapısını daim açıq saxlayır. Bununla yanaşı, ən yaxın müttəfiqi olan Türkiyə NATO üzvüdür, həmçinin Şimal Alyansının diqqət göstərdiyi Gürcüstanla sıx əlaqələri var. Bütün bunlar Bakının İrəvan üzərindəki üstünlükləridir. Əgər müharibə olacaqsa, Ermənistan açıq şəkildə məğlub olacaq. Bunun səbəbi isə indiyə qədər erməni rəhbərliyinin Rusiyaya bel bağlayaraq, Qərbdən üz döndərməsidir”. Erməni politoloq Qarabağda yaxın dövrlərdə ən azı lokal müharibənin baş verəcəyini hesab edir.
*****
Əslində həm lokal, həm də böyük müharibədən nə qədər gec deyil, qaçmaq mümkündür. Yetər ki, işğalçı ölkə öz işğalçı statusunu etiraf edib, ilkin mərhələdə Azərbaycan ərazilərinin heç olmasa, bir qismini boşaltsın - qeyd-şərtsiz. Dəfələrə vurğuladığımız kimi, erməni xalqı sülh istəyəcəksə - sülhü, müharibə arzulayacaqsa - müharibəni alacaq. Seçim onundur.
